Afbeelding
zondag 3 november 2019, 12:00

Presentatie van boek over Steenbergs verzet Frans van Eekelen drukbezocht

STEENBERGEN – Pieter Quist, Piet Stoffelen, Jan de Pree, Rinus Delhez, Cees Delhez, Ko van den Boogaard en Rien van den Boogaard. Zeven namen die u als lezer misschien niets zeggen. Het zijn de namen van zeven Steenbergse mannen die tijdens de Tweede Wereldoorlog hun leven in de waagschaal legden door in verzet te komen tegen de Duitse bezetter. Zij deden dit om een vrijheid te verdedigen die zij zelf niet meer zouden ervaren. Zij werden tijdens de oorlogsjaren vermoord voor hun daden of stierven kort daarna. Wat zij deden, raakte in vergetelheid. Tot oud-Steenbergenaar, drs. Frans van Eekelen, besloot er een boek over te schrijven  getiteld ‘Een verdeelde stad. Verzet in Steenbergen 1940-1945’. De auteur presenteerde dit gisteren in het Steenbergse gemeentehuis.

“Een indrukwekkende en emotionele presentatie,” omschreef wethouder Wilma Baartmans de bijeenkomst na afloop. Zij mocht als vertegenwoordiger van de gemeente Steenbergen het tweede exemplaar van het boek in ontvangst nemen. Het eerste was voorbehouden aan Piet Delhez, zoon van de gevallen verzetsstrijder Cees Delhez.

Te weinig aandacht

Opvallend was het grote aantal belangstellenden dat de presentatie bijwoonde. De schrijver zelf was er door verbouwereerd, maar was ook dankbaar voor de interesse. “Vele verhalen zijn nog niet verteld. Er was in die tijd geen terugkijken, alleen vooruitkijken. Daardoor hebben de helden van toen te weinig aandacht gekregen.”

Gevestigde orde

Van Eekelen schetste de toehoorders de opbouw naar de Tweede Wereldoorlog waarin het land verdeeld werd door hoge werkloosheid, de opkomst van de NSB en andere rechts-nationalistische partijen. “Het was een manier van afzetten tegen de gevestigde orde. Men moest het kwijt”. Nadat het stof van verwarring en angst na het begin van de oorlog was neergedaald, volgde er een relatief rustige periode in Steenbergen. “De soldaten waren vriendelijk. Er was de bezetter veel aan gelegen om het volk rustig te houden”. Het verzet beperkte zich in de tijd tot pesterijen zonder serieuze vorm.

Opgepakt en afgevoerd

Naarmate de oorlog vorderde en de vrijheid beknot, werd het verzet minder onschuldig. De aanstelling van Arie van der Graaff (directeur van broodfabriek ‘de Zeeuw’ aan de Wouwsestraat) als NSB-burgemeester veranderde veel. Menig verzetsstrijders werd in zijn naam opgepakt en afgevoerd om nooit meer terug te keren. Tijdens zijn rechtszaak na de oorlog beweerde hij dat hij “de gevolgen van zijn daden niet had kunnen overzien”. De rechter geloofde hem niet en veroordeelde hem uiteindelijk tot 11 jaar gevangenisstraf. Ik 1951 volgde er echter een algemeen pardon en kwam hij op vrije voeten.

Verraad in de lunchroom

Een voorbeeld van zijn handelen is wat Van Eekelen ‘Het verraad in de lunchroom’ noemt. Het etablissement in kwestie was gelegen aan de Kleine Kerkstraat. Hier kwamen Piet Stoffelen, Wim van Ginneken en Johan Verhagen regelmatig bij elkaar. Zij bespraken er de resultaten van het lichte spionagewerk dat zij verrichtten. Dit is waarschijnlijk gehoord door een van de serveersters wiens moeder hulp in de huishouding was bij Van der Graaff. Het drietal werd opgepakt, stevig verhoord en uiteindelijk afgevoerd naar gevangenissen en kampen. Wim en Johan overleefden de oorlog ternauwernood. Piet kwam op 19 juli 1945 ook thuis vanuit kamp Hameln. Hij was echter dusdanig ernstig verzwakt door ondervoeding en tuberculose dat hij op 26 augustus alsnog overleed. Zijn oorlogsgraf is te vinden naast dat van de beide vliegeniers Gibson en Warwick.

Steenbergsche Buscourant

Net als veel plaatsen in Nederland had ook Steenbergen gedurende de oorlogsjaren een verzetskrant, ‘De Steenbergsche Buscourant’ genaamd. De redactie bestond uit Jan de Pree (onderwijzer op de Gummarusschool waar ook de stencilmachine stond), Cees Delhez (gemeentebode) en Noud Brooymans. Na een huiszoeking in juli 1944 werden Delhez en De Pree opgepakt. Brooijmans was al ondergedoken dankzij de lokale politie die bepaald niet meegaand was met de NSB. Cees Delhez stierf op 31 mei 1945 in Sachsenhausen, Jan de Pree overleed op 5 april 1945 in Mauthausen. Hun geliefde Steenbergen was toen al maanden bevrijd. Brooymans bleef tot de bevrijding ondergedoken in Sint Michielsgestel en overleefde de oorlog.

Beschermen

Het zijn slechts twee van de vele historische verhalen in het boek van Van Eekelen waarin ook de verzetshelden die de oorlog overleefden hun rechtmatige plaats krijgen.  Onder degenen die de presentatie bijwoonden waren vele dochters en zonen van verzetsstrijders. Kinderen die vaak niet eens wisten wat hun ouders gedurende de oorlog gedaan hadden. “Ze praatten daar niet over. Vooral ook om ons te beschermen,” zo vertelt een van hen. De strijders die de oorlog overleefden, hielden echter nauw contact. “Met elkaar zullen ze het ongetwijfeld vaak gehad hebben over hun ervaringen.”

Wie ‘Een verdeelde stad’ in eigendom wil krijgen, kan terecht bij boekhandel Vermeulen of bij Primera De Gilles, beiden gevestigd aan de Kaaistraat in Steenbergen. Ook is het online te bestellen via Boekscout.

Ruim honderd bezoekers luisteren hoe Frans van Eekelen zijn nieuwe publicatie over de verzetsstrijders in Steenbergen presenteerde. Een welgemeend viel hem na afloop ten deel.

Geholpen door wethouder Wilma Baartmans las Van Eekelen een aantal alinea’s uit zijn nieuwste boek ‘Een verdeelde stad. Verzet in Steenbegen 1940-1945 voor)

Door: Dasja Abresch

Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding

Uit de Steenbergse Courant