Afbeelding
maandag 23 september 2019, 10:00

Beeld van de leeuw blijkt honderd jaar ouder dan werd gedacht

STEENBERGEN – Hoewel het beleid van de gemeente Steenbergen is dat evenementen met wilde dieren uit den boze zijn, werd er woensdagmiddag eenmalig een uitzondering op deze regel gemaakt. Nota bene een selecte groep kunst- en historieliefhebbers vergaapten zich er in de raadzaal aan een leeuw.

Een vierhonderd jaar oud exemplaar van zandsteen wel te verstaan. Ooit sierde het roofdier samen met zijn identieke tweelingbroer het bordes van het Steenbergse stadhuis. Sinds de sloop van dit stadhuis in 1826 was hij nog maar alleen over, aangevreten door de tand des tijds. De afgelopen maanden werd hij onder handen genomen door restaurateurs Pier Termen en Adriaan van Rossem.

Nieuw plekje

Woensdag keerde de leeuw herboren terug in het gemeentehuis waar hij zijn rechtmatige plekje terugkreeg onder het, eveneens recentelijk gerestaureerde, schilderij waarop het Middeleeuwse stadhuis staat afgebeeld.
Lang zal hij daar niet blijven staan, aangezien wethouder Baartmans tijdens de onthulling toezegde voor schilderij en beeld een nieuw, aantrekkelijker plekje in het gemeentehuis te vinden. Bij voorkeur in de hal waar de waardevolle kunstwerken door alle bezoekers te bewonderen zullen zijn.

Groene bergjes

Steenbergenaar en kunsthistoricus Jan Peetes luidde de onthulling van de leeuw in met een korte lezing over de historie van het oude stadhuis, de oorsprong van de leeuw en van het schild dat het machtige dier in zijn klauwen houdt. Op dit schild staat het oorspronkelijke wapen van de stad: een rood vlak, met een wit kruis en drie groene bergjes. 

In ere herstellen

Peeters zelf is een fervent pleitbezorger voor de terugkeer van dit oorspronkelijke wapen. Het wapen dat de stad Steenbergen de afgelopen eeuwen draagt, een geel vlak met rood kruis is volgens hem historisch incorrect. “Ooit is het verhaal ontstaan dat Steenbergen toebehoorde aan de Heer van Strijen die deze kleuren voerde. Dat verhaal is sindsdien echter met de grond gelijk gemaakt door archivaris Willem van Ham. Steenbergen is gesticht door de Heer van Breda die het rood en wit voerde.” Wethouder Baartmans zegde toe te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om dit oude stadswapen in ere te herstellen, zeker van belang nu Steenbergen in 2022 het 750-jarig bestaan viert.

Zo weinig mogelijk veranderen

Gezamenlijk verwijderden wethouder Peeters en de enig aanwezige restaurateur Van Rossem het zwarte doek dat het beeld aan het oog onttrok. Het beeld dat tevoorschijn kwam oogt nog steeds alsof het honderden jaren oud is, maar dan wel met een gaaf huidje. Peeters: “Er zijn periodes in de geschiedenis geweest dat restaureren betekende dat een kunstwerk weer als nieuw werd gemaakt. Of zelfs gekopieerd werd waarna het oorspronkelijke exemplaar werd weggegooid. Tegenwoordig is de tendens om zo weinig mogelijk te veranderen.”

Vers potje verf

Met die visie werd het beeld ontdaan van vuil en oude verfresten, werden grote beschadigingen aangevuld en kleine details opnieuw zichtbaar gemaakt. Ook kreeg het beeld een aantal kleuraccenten waarvan het schild het meest in het oog springende is. Niet dat de restaurateurs zich daarmee simpelweg bedienden van een paar verse potje verf uit de hobbywinkel. “Wanneer we het schild helderrood, het kruis spierwit en de bergjes knalgroen hadden gemaakt had het kant noch wal geraakt,” aldus Adriaan van Rossem. “We hebben daarom gekozen voor kleuren die recht doen aan de leeftijd van het beeld. Ook hebben we bewust enkele beschadigingen in het schild laten zitten.”
Spannend detail is de ontdekking van restaurateur Piet Termen dat het beeldje zeer waarschijnlijk niet, zoals werd aangenomen, uit de zeventiende eeuw stamt maar zeer waarschijnlijk al uit de 16de eeuw.

Foto’s:

Tekening van Ambrosius Duijvelaar van het stadhuis dat op de Markt in Steenbergen stond. De voorzijde van dit raadhuis stond in lijn met de Visserstraat. De tekening werd vlak voor de sloop van het gebouw in 1826 gemaakt. Wie goed kijkt ziet op de hoeken van de reling van het bordes de leeuwtjes staan. Het bordes had in die tijd nog echt een functie. Het was de plek van waar het bestuur communiceerde met de bevolking over belangrijke zaken als oorlog en vrede.

De vierhonderd jaar oude leeuw kan er na de restauratie weer eeuwen tegenaan. Zeker nu het schild terug is gebracht in de oorspronkelijke kleuren van de stad Steenbergen.

Foto’s en tekst: Dasja Abresch © Steenbergse Courant

Afbeelding

Uit de Steenbergse Courant